Category: مثنویات پروین اعتصامی
مست و هشيار – پروین اعتصامی
مست و هشيار محتسب، مستي به ره ديد و گريبانش گرفت مست گفت اي دوست، اين پيراهن است، افسار نيست گفت: مستي، زان سبب افتان…
کارهاي ما – پروین اعتصامی
کارهاي ما نخوانده فرق سر از پاي، عزم کو کرديم نکرده پرسش چوگان، هواي گو کرديم بکار خويش نپرداختيم، نوبت کار تمام عمر، نشستيم و…
سعي و عمل – پروین اعتصامی
سعي و عمل براهي در، سليمان ديد موري که با پاي ملخ ميکرد زوري بزحمت، خويش را هر سو کشيدي وزان بار گران، هر دم…
جمال حق – پروین اعتصامی
جمال حق نهان شد از گل زردي گلي سپيد که ما سپيد جامه و از هر گنه مبرائيم جواب داد که ما نيز چون تو…
اميد و نوميدي – پروین اعتصامی
اميد و نوميدي به نوميدي، سحرگه گفت اميد که کس ناسازگاري چون تو نشنيد بهر سو دست شوقي بود بستي بهر جا خاطري ديدي شکستي…
نوروز – پروین اعتصامی
نوروز سپيده دم، نسيمي روح پرور وزيد و کرد گيتي را معنبر تو پنداري، ز فروردين و خرداد بباغ و راغ، بد پيغام آور برخسار…
گله بيجا – پروین اعتصامی
گله بيجا گفت گرگي با سگي، دور از رمه که سگان خويشند با گرگان، همه از چه گشتستيم ما از هم بري خوي کردستيم با…
عيبجو – پروین اعتصامی
عيبجو زاغي بطرف باغ، بطاوس طعنه زد کاين مرغ زشت روي، چه خودخواه و خودنماست اين خط و خال را نتوان گفت دلکش است اين…
ذره و خفاش – پروین اعتصامی
ذره و خفاش در آنساعت که چشم روز ميخفت شنيدم ذره با خفاش ميگفت که اي تاريک راي، اين گمرهي چيست چرا با آفتابت الفتي…
پيام گل – پروین اعتصامی
پيام گل به آب روان گفت گل کاز تو خواهم که رازي که گويم به بلبل بگوئي پيام ار فرستد، پيامش بياري بخاک ار درافتد،…
آرزوها – پروین اعتصامی
آرزوها اي خوش از تن کوچ کردن، خانه در جان داشتن روي مانند پري از خلق پنهان داشتن همچو عيسي بي پر و بي بال…
نغمه رفوگر – پروین اعتصامی
نغمه رفوگر شب شد و پير رفوگر ناله کرد کاي خوش آن چشمي که گرم خفتن است چه شب و روزي مرا، چون روز و…
گذشته بي حاصل – پروین اعتصامی
گذشته بي حاصل کاشکي، وقت را شتاب نبود فصل رحلت در اين کتاب نبود کاش، در بحر بيکران جهان نام طوفان و انقلاب نبود مرغکان…
شرط نيکنامي – پروین اعتصامی
شرط نيکنامي نيکنامي نباشد، از ره عجب خنگ آز و هوس همي راندن روز دعوي، چو طبل بانگ زدن وقت کوشش، ز کار واماندن خستگان…
درياي نور – پروین اعتصامی
درياي نور بالماس ميزد چکش زرگري بهر لحظه ميجست از آن اخگري بناليد الماس کاي تيره راي ز بيداد تو، چند نالم چو ناي بجز…
بام شکسته – پروین اعتصامی
بام شکسته بادي وزيد و لانه خردي خراب کرد بشکست بامکي و فرو ريخت بر سري لرزيد پيکري و تبه گشت فرصتي افتاد مرغکي وز…
مرغ زيرک – پروین اعتصامی
مرغ زيرک يکي مرغ زيرک، ز کوتاه بامي نظر کرد روزي، بگسترده دامي بسان ره اهرمن، پيچ پيچي بکدار نطعي، ز خون سرخ فامي همه…
کارگاه حرير – پروین اعتصامی
کارگاه حرير به کرم پيله شنيدم که طعنه زد حلزون که کار کردن بيمزد، عمر باختن است پي هلاک خود، اي بيخبر، چه ميکوشي هر…
سختي و سختيها – پروین اعتصامی
سختي و سختيها نهفتن بعمري غم آشکاري فکندن بکشت اميدي شراري بپاي نهالي که باري نيارد جفا ديدن از آب و گل، روزگاري ببزم فرومايگان…
جامه عرفان – پروین اعتصامی
جامه عرفان به درويشي، بزرگي جامه اي داد که اين خلقان بنه، کز دوشت افتاد چرا بر خويش پيچي ژنده و دلق چو مي بخشند…
اندوه فقر – پروین اعتصامی
اندوه فقر با دوک خويشتن، پيرزني گفت وقت کار کاوخ! ز پنبه ريشتنم موي شد سفيد از بس که بر تو خم شدم و چشم…
هرچه باداباد – پروین اعتصامی
هرچه باداباد گفت با خاک، صبحگاهي باد چون تو، کس تيره روزگار مباد تو، پريشان ما و ما ايمن تو، گرفتار ما و ما آزاد…
گل سرخ – پروین اعتصامی
گل سرخ گل سرخ، روزي ز گرما فسرد فروزنده خورشيد، رنگش ببرد در آن دم که پژمرد و بيمار گشت يکي ابر خرد، از سرش…
عهد خونين – پروین اعتصامی
عهد خونين ببام قلعه اي، باز شکاري نمود از ماکياني خواستگاري که من زالايش ايام پاکم ز تنهائي، بسي اندهناکم ز بالا، صبحگاهي ديدمت روي…
ذره – پروین اعتصامی
ذره شنيده ايد که روزي بچشمه خورشيد برفت ذره بشوقي فزون بمهماني نرفته نيمرهي، باد سرنگونش کرد سبک قدم نشده، ديد بس گرانجاني گهي، رونده…
پايه و ديوار – پروین اعتصامی
پايه و ديوار گفت ديوار قصر پادشهي که بلندي، مرا سزاوار است هر که مانند من سرافرازد پايدار و بلند مقدار است فرخم زان سبب…
ارزش گوهر – پروین اعتصامی
ارزش گوهر مرغي نهاد روي بباغي ز خرمني ناگاه ديد دانه لعلي به روزني پنداشت چينه ايست، بچالاکيش ربود آري، نداشت جز هوس چينه چيدني…
نغمه خوشه چين – پروین اعتصامی
نغمه خوشه چين ز درد پاي، پيرزني ناله کرد زار کامروز، پاي مزرعه رفتن نداشتم برخوشه چينيم فلک سفله، گر گماشت عيبش مکن، که حاصل…
کيفر بي هنر – پروین اعتصامی
کيفر بي هنر بخويش، هيمه گه سوختن بزاري گفت که اي دريغ، مرا ريشه سوخت زين آذر هميشه سر بفلک داشتيم در بستان کنون چه…
شوق برابري – پروین اعتصامی
شوق برابري ناروني بود به هندوستان زاغچه اي داشت در آن آشيان خاطرش از بندگي آزاد بود جايگهش ايمن و آباد بود نه غم آب…
درخت بي بر – پروین اعتصامی
درخت بي بر آن قصه شنيديد که در باغ، يکي روز از جور تير، زار بناليد سپيدار کز من دگر بيخ و بني ماند و…
بازي زندگي – پروین اعتصامی
بازي زندگي عدسي وقت پختن، از ماشي روي پيچيد و گفت اين چه کسي است ماش خنديد و گفت غره مشو زانکه چون من فزون…
مادر دورانديش – پروین اعتصامی
مادر دورانديش با مرغکان خويش، چنين گفت ماکيان کاي کودکان خرد، گه کارکردن است روزي طلب کنيد، که هر مرغ خرد را اول وظيفه، رسم…
کارآگاه – پروین اعتصامی
کارآگاه گربه پيري، ز شکار اوفتاد زار بناليد و نزار اوفتاد ناخنش از سنگ حوادث شکست دزد قضا و قدرش راه بست از طمع و…
سپيد و سياه – پروین اعتصامی
سپيد و سياه کبوتري، سحر اندر هواي پروازي ببام لانه بياراست پر، ولي نپريد رسيد بر پرش از دور، ناوکي جانسوز مبرهن است کازان طعنه…
تيره بخت – پروین اعتصامی
تيره بخت دختري خرد، شکايت سر کرد که مرا حادثه بي مادر کرد ديگري آمد و در خانه نشست صحبت از رسم و ره ديگر…
امروز و فردا – پروین اعتصامی
امروز و فردا بلبل آهسته به گل گفت شبي که مرا از تو تمنائي هست من به پيوند تو يک راي شدم گر ترا نيز…
نهال آرزو – پروین اعتصامی
نهال آرزو اي نهال آرزو، خوش زي که بار آورده اي غنچه بي باد صبا، گل بي بهار آورده اي باغبانان تو را، امسال سال…
گل خودرو – پروین اعتصامی
گل خودرو بطرف گلشني، در نوبهاري گلي خودرو، دميد از جو کناري درخشنده، چو اندر درج گوهر فروزنده، چو بر افلاک اختر بدو گل گفت،…
عمر گل – پروین اعتصامی
عمر گل سحرگه، غنچه اي در طرف گلزار ز نخوت، بر گلي خنديد بسيار که، اي پژمرده، روز کامراني است بهار و باغ را فصل…
ديوانه و زنجير – پروین اعتصامی
ديوانه و زنجير گفت با زنجير، در زندان شبي ديوانه اي عاقلان پيداست، کز ديوانگان ترسيده اند من بدين زنجير ارزيدم که بستندم بپاي کاش…
پايمال آز – پروین اعتصامی
پايمال آز ديد موري در رهي پيلي سترک گفت بايد بود چون پيلان بزرگ من چنين خرد و نزارم زانسبب که نه روز آسايشي دارم،…
احسان بي ثمر – پروین اعتصامی
احسان بي ثمر باريد ابر بر گل پژمرده اي و گفت کاز قطره بهر گوش تو آويزه ساختم از بهر شستن رخ پاکيزه ات ز…
نشان آزادگي – پروین اعتصامی
نشان آزادگي به سوزني ز ره شکوه گفت پيرهني ببين ز جور تو، ما را چه زخمها بتن است هميشه کار تو، سوراخ کردن دلهاست…
کوه و کاه – پروین اعتصامی
کوه و کاه بچشم عجب، سوي کاه کرد کوه نگاه بخنده گفت، که کار تو شد ز جهل، تباه ز هر نسيم بلرزي، ز هر…
شباويز – پروین اعتصامی
شباويز چو رنگ از رخ روز، پرواز کرد شباويز، ناليدن آغاز کرد بساط سپيدي، تباهي گرفت ز مه تا بماهي، سياهي گرفت ره فتنه دزد…
خون دل – پروین اعتصامی
خون دل مرغي بباغ رفت و يکي ميوه کند و خورد ناگه ز دست چرخ بپايش رسيد سنگ خونين به لانه آمد و سر زير…
باد بروت – پروین اعتصامی
باد بروت عالمي طعنه زد به ناداني که بهر موي من دو صد هنر است چون توئي را به نيم جو نخرند مرد نادان ز…
لطف حق – پروین اعتصامی
لطف حق مادر موسي، چو موسي را به نيل در فکند، از گفته رب جليل خود ز ساحل کرد با حسرت نگاه گفت کاي فرزند…
قلب مجروح – پروین اعتصامی
قلب مجروح دي، کودکي بدامن مادر گريست زار کز کودکان کوي، بمن کس نظر نداشت طفلي، مرا ز پهلوي خود بيگناه راند آن تير طعنه،…
زاهد خودبين – پروین اعتصامی
زاهد خودبين آن نشنيديد که در شيروان بود يکي زاهد روشن روان زنده دلي، عالم و فرخ ضمير مهر صفت، شهرتش آفاق گير نام نکويش…
تير و کمان – پروین اعتصامی
تير و کمان گفت تيري با کمان، روز نبرد کاين ستمکاري تو کردي، کس نکرد تيرها بودت قرين، اي بوالهوس در فکندي جمله را در…
آشيان ويران – پروین اعتصامی
آشيان ويران از ساحت پاک آشياني مرغي بپريد سوي گلزار در فکرت توشي و تواني افتاد بسي و جست بسيار رفت از چمني به بوستاني…
ياد ياران – پروین اعتصامی
ياد ياران اي جسم سياه موميائي کو آنهمه عجب و خودنمائي با حال سکوت و بهت، چوني در عالم انزوا چرائي آژنگ ز رخ نميکني…
گل پنهان – پروین اعتصامی
گل پنهان نهفت چهره گلي زير برگ و بلبل گفت مپوش روي، بروي تو شادمان شده ايم مسوز زاتش هجران، هزار دستان را بکوي عشق…
طوطي و شکر – پروین اعتصامی
طوطي و شکر تاجري در کشور هندوستان طوطئي زيبا خريد از دوستان خواجه شد در دام مهرش پاي بند دل ز کسب و کار خود،…
ديده و دل – پروین اعتصامی
ديده و دل شکايت کرد روزي ديده با دل که کار من شد از جور تو مشکل ترا دادست دست شوق بر باد مرا کندست…
بي پدر – پروین اعتصامی
بي پدر به سر خاک پدر، دخترکي صورت و سينه بناخن ميخست که نه پيوند و نه مادر دارم کاش روحم به پدر مي پيوست…
آتش دل – پروین اعتصامی
آتش دل به لاله نرگس مخمور گفت وقت سحر که هر که در صف باغ است صاحب هنريست بنفشه مژده نوروز ميدهد ما را شکوفه…
نامه به نوشيروان – پروین اعتصامی
نامه به نوشيروان بزرگمهر، به شيروان نوشت که خلق ز شاه، خواهش امنيت و رفاه کنند شهان اگر که به تعمير مملکت کوشند چه حاجت…